Na het overlijden van hun moeder, gingen de kinderen uit eten, waarbij de rekening werd betaald met de bankpas van moeder. Dat had moeder beslist goed gevonden. Het was uiteraard een nogal enerverende dag geweest en moeder had geen eten meer in huis. De kinderen hielden het bescheiden. € 119 voor hun vieren.
Dat kwam hun later echter letterlijk duur te staan. Toen bleek dat moeder meer schulden naliet dan bezittingen, klopten de schuldeisers bij de kinderen aan. Door geld van moeder te besteden hadden zij de erfenis ‘zuiver aanvaard’, wat betekende dat zij de schulden moesten betalen. Daar kwam een slepende rechtszaak van. Het gerechtshof vond nog, dat de kinderen inderdaad fout zaten, maar hun huid werd uiteindelijk gered door de Hoge Raad. Die zag het etentje als voorbereiding op de begrafenis en dat mocht dan weer wel.
Onduidelijk bleef, wat dan wel was toegestaan en wat niet, als je niet aan een, mogelijk negatieve, erfenis wilde blijven hangen. De huurwoning ontruimen werd in de rechtspraak als zuivere aanvaarding aangemerkt. Het regelen van de begrafenis niet, mits de kinderen zelf opdrachtgever waren en betaalden. Het verdelen van de sieraden van moeder viel er weer wel onder. Kortom, gooi het maar in mijn hoed!
Met ingang van 1 september 2016 is er wat meer duidelijkheid gekomen. En is er bovendien een nooduitgang gemaakt voor zogenaamde crepeergevallen.
Om te beginnen is nu in de wet wat duidelijker omschreven, wat zuiver aanvaarden betekent. Het gaat dan om erfgenamen, die zich ondubbelzinnig en zonder voorbehoud als erfgenaam hebben gedragen, door goederen van de nalatenschap te verkopen, bezwaren of op andere wijze aan het verhaal van de schuldeisers te onttrekken. Waar het voortaan in de kern dus om gaat is, of schuldeisers worden benadeeld, of niet. De woning ontruimen mag gewoon. De hele inboedel moet dan wel worden opgeslagen. Naar de kringloopwinkel mag ook, als de inboedel geen waarde heeft. Maar het meenemen en/of verdelen van (relatief) waardevolle spullen, zoals tafelzilver, sieraden, breedbeeldtelevisie en computer is nog steeds een doodzonde. Evenals het uitgeven van geld van de overledene voor privédoeleinden. Dus dat etentje op moeders kosten, zou ik toch maar laten zitten. Ook haar auto zou ik voorlopig even laten staan en zeker niet cadeau doen aan een neefje. Maar de fotoalbums hebben geen marktwaarde, dus die mogen verdeeld.
Maar wat nu, als je dacht dat je een mooie erfenis tegemoet kon zien en pas achteraf blijkt, dat er meer schulden dan baten zijn. Dan heb je de erfenis al, nietsvermoedend, fluitend aanvaard en ben je als erfgenamen dus aansprakelijk voor die schulden. Dat is dikke pech. Gelukkig is het vanaf nu mogelijk om daar in heel bijzondere gevallen onderuit te komen. Het gaat dan om ‘onverwachte’ schulden, die je niet kende en ook niet behoorde te kennen. Als die plotseling opduiken, kun je de kantonrechter binnen drie maanden vragen om de erfenis alsnog beneficiair te mogen aanvaarden. Dat betekent, dat eerst de eindafrekening wordt opgesteld en dat de erfenis alsnog aan jou voorbij gaat, als die negatief is.
Dat klinkt mooier dan het is. Schulden die je kende vallen daar niet onder, ook al blijken ze veel hoger dan verwacht. En schulden die je weliswaar niet kende, maar wel behoorde te kennen, zijn evenmin ‘onverwacht’. We hebben het dan over schulden, die na enig onderzoek uit de administratie van de overledene konden blijken, zoals achterstallige belastingschulden, rood staan bij de bank, en in een laadje rondslingerende, onbetaalde facturen. Het moet dus echt gaan om schulden, waar geen redelijk denkend mens ooit rekening mee hoefde te houden. Alleen dan heeft een gang naar de kantonrechter zin.
Samenvattend is er sinds 1 september 2016 dus wel het een en ander verbeterd. Maar ook nu is het nog steeds mogelijk, dat je nietsvermoedend, uit onwetendheid, een negatieve erfenis aanvaardt. Heb je dus enige reden voor twijfel, raadpleeg een notaris en/of ga naar de rechtbank voor een beneficiaire aanvaarding. Weet je al zeker dat er alleen maar schulden zijn, dan is het beter om de erfenis bij de rechtbank zo snel mogelijk helemaal te verwerpen. Dan ben je overal vanaf!
